Tekst Erna Roeleveld
Foto Wim van Beek

In het overheidsdatacenter (ODC) in Rijswijk staan ruim 2000 fysieke servers waarop de ICT-dienstverlening van SSC-ICT draait. Alle data - iedere e-mail en elk bestand van de afnemers - staat op of passeert via een van die servers. Voor het goed functioneren van de servers moet de omgeving van het datacenter optimaal zijn ingericht. René Konincks (teamleider datacenter services) en Mark Barto (datacenter facility coördinator) vertellen welke voorzieningen ervoor zorgen dat het datacenter blijft draaien.

Beheer

De datacenterbeheerders zijn zowel verantwoordelijk voor het pand alsook eigenaar van de fysieke servers. Mark: ‘Het datacenter moet altijd beschikbaar zijn, je kunt het wel vergelijken met water uit de kraan: het is onmisbaar. We hosten belangrijke applicaties, websites en servers van onze afnemers en bieden hiervoor een veilig, betrouwbaar en goed beheerd datacenter aan. Het ODC heeft een Tier 3-classificatie, wat onder andere inhoudt dat onze voorzieningen jaarlijks voor 99,982% beschikbaar zijn. Om deze beschikbaarheidsgarantie te leveren, zijn bepaalde voorzieningen – zoals de stroomvoorziening, koeling en beveiliging – daarom dubbel uitgevoerd. Verder houden we alle apparatuur in en om het ODC 24 uur per dag in de gaten. René vult aan: ‘We zijn heel zuinig op het datacenter. Als hier iets uitvalt, heeft dat veel impact op onze dienstverlening. Het gehele verzorgingsgebied kan hier last van hebben; mensen kunnen dan niet meer mailen, systemen vallen uit enz. We zijn om die reden extra alert op alles wat kan misgaan, op interne en externe bedreigingen. Uit veiligheidsoogpunt kan ik hier niet verder op ingaan, maar de bedreigingen zijn wel de reden waarom wij hier zo zorgvuldig werken, veel administreren en diverse voorzorgsmaatregelen treffen.’

'We zijn heel zuinig op het datacenter. Als hier iets uitvalt, heeft dat veel impact op onze dienstverlening.'

Temperatuur

Door de grote hoeveelheid servers kan de temperatuur in het datacenter behoorlijk oplopen. Om te voorkomen dat de apparatuur oververhit raakt, heeft het ODC een bijzonder koelingssysteem. De koelmachines gebruiken namelijk buitenlucht om de ruimtes binnen op temperatuur te houden. Mark legt uit: ‘De datazaal heeft een constante temperatuur van 25 graden. Een groot deel van het jaar kunnen de koelmachines buitenlucht aanzuigen en daarmee de gewenste temperatuur regelen. Bij warm weer koelen we extra via waterverneveling. Alleen bij extreem warm weer gaat de temperatuur in de datazaal een paar graden omhoog. Maar nog steeds blijft de temperatuur binnen de toegestane waardes. Dat werkt prima, het is een hele efficiënte en milieuvriendelijke manier om het datacenter te koelen. Het ODC bestaat inmiddels acht jaar, maar we zitten nog steeds aan de top qua efficiëntie voor energiezuinigheid.’

Stroom

Het datacenter is wel een grootverbruiker van stroom. Stroomuitval kan veel schade aan apparatuur veroorzaken of zelfs het gehele datacenter platleggen. Zodoende zijn er in het pand meerdere stroomvoorzieningen en noodaggregaten aanwezig, die de elektriciteitstoevoer verzorgen bij stroomuitval. Mark vertelt: ‘Een tijdje geleden was er in de gemeente Rijswijk een stroomstoring. Grote delen van het pand, waar wij samen met andere rijksorganisaties in zitten, hadden hier last van. Door de dubbele stroomtoevoer ondervonden wij hier geen hinder van, hierdoor zijn onze aggregaten niet eens opgestart. De stroomtoevoer binnen het ODC is dubbel uitgevoerd. Als één voedingspad geen spanning meer kan leveren, verloopt de aanvoerende stroom automatisch via het tweede pad. We testen overigens regelmatig de noodstroomvoorziening, evenals alle andere cruciale onderdelen als de koeling en de brandmeldinstallatie. René: ‘Vanwege ons hoge energieverbruik gaan we de komende tijd ook onderzoeken of het efficiënt is om zonnepanelen op ons dak te plaatsen.’

Mark Barto en René Konincks

Brandveiligheid

In het datacenter staan rijen opeengepakte serverkasten met kilometers aan kabels. Dit brengt een verhoogd risico op brand met zich mee. Kortsluiting, overbelasting, oververhitting of een defect van een onderdeel kan brand veroorzaken. Met het oog op de kostbare apparatuur is brandpreventie niet voor niets een ‘hot’ topic. Mark: ‘Bij detectie van een brand treedt automatisch de blusgasinstallatie in werking. Door gasblussing, een mengsel van stikstof en argon, wordt het zuurstofniveau in de ruimte verlaagd zodat het vuur uitdooft. Het blusgas is milieuvriendelijk en onschadelijk voor de apparatuur, in tegenstelling tot bijvoorbeeld water of poeder. Nadat de brand is geblust, controleert de brandweer of dit succesvol is gebeurd en geeft de ruimte vervolgens weer vrij. Ieder jaar testen we het blusproces tot aan het daadwerkelijk verspreiden van het blusgas, dat zou anders te kostbaar worden. Uiteraard is een brand voorkomen beter dan genezen.’

Luchtvochtigheid

Net zoals de temperatuur moet ook de luchtvochtigheid van het datacenter binnen een bepaalde bandbreedte blijven om slijtage, storing of uitval van apparatuur te voorkomen. René geeft aan: ‘Als de luchtvochtigheid laag is, bijvoorbeeld bij droog en koud weer, kan er statische elektriciteit ontstaan. Je kunt dit vergelijken met het geknetter wat je hoort bij het uittrekken van een wollen trui. Monteurs die in het datacenter onderhoudswerkzaamheden verrichten, moeten daarom ook hetzelfde elektrostatische niveau hebben als de server waaraan ze werken. Is dat niet het geval, dan bestaat het risico dat apparatuur beschadigd raakt of uitvalt. Uit voorzorg dragen de monteurs daarom bij hun werkzaamheden speciale veiligheidsschoenen die de opgebouwde statische elektriciteit via de zolen afvoert. Ze dragen daarnaast polsbandjes om zichzelf te aarden. Een te hoge luchtvochtigheid in de ruimtes is ook ongewenst, hierdoor kunnen de serveronderdelen sneller gaan roesten.’

Housing dienstverlening

Van de beschikbare ruimte is momenteel de helft gevuld als datacenter, maar dit kan in principe nog worden verdubbeld. René vertelt: ‘Omdat we ruimte beschikbaar hebben en gemakkelijk modulair kunnen uitbreiden, bieden we in het datacenter ook housing dienstverlening aan voor semi-overheidsdiensten. We hebben hiervoor alle faciliteiten beschikbaar. Dit kan bijvoorbeeld een oplossing zijn voor partijen binnen het Rijk die geen goede fysieke plek hebben voor het stallen voor hun servers.’