Tekst Sander van den Berg
Foto Wim van Beek

Per april wordt gestart met de uitrol van de nieuwe Serviceinfo-app (SIA). De huidige app voldoet niet aan de gestelde toegankelijkheidseisen. Voor de update hebben de ontwikkelaars de app eens goed op de schop genomen, zowel aan de voor- (wat de gebruiker ziet) als achterkant (waar de berichten geplaatst worden). Waarom zijn deze ingrijpende veranderingen noodzakelijk? In dit artikel vertelt Sergio Hoogdorp (product owner) over de SIA en delen tester Mark Scholten (zelf visueel beperkt) en ontwikkelaar Gerbrant van den Hengel kort hun bevindingen. 

Wat is de Serviceinfo-app?

Sergio: ‘De Serviceinfo-app is een applicatie die een medewerker van de Rijksoverheid op een Android- of Apple-apparaat kan installeren. Via deze app ontvangt de gebruiker snel relevante informatie op een smartphone, tablet of iPad over grote verstoringen of werkzaamheden. Je kunt in de instellingen aanpassen voor welk ministerie en voor welk pand of locatie je de meldingen wilt ontvangen. Naast de berichten die een medewerker via de mail ontvangt, kun je via de Serviceinfo-app snel op de hoogte blijven over lopende storingen of gepland onderhoud. Hiervoor hoeft een medewerker niet eerst in te loggen op de DWR Next-werkomgeving.’

Waarom komt er een nieuwe SIA?

Sergio: ‘De huidige Serviceinfo-app is vrij verouderd. Dat heeft als gevolg dat wanneer wij een wijziging willen doorvoeren aan de app – een nieuwe functionaliteit of iets dergelijks – dit de ontwikkelaars van DICTU heel veel moeite kost. Omdat de huidige app zo ouderwets is opgebouwd, is het vrijwel onmogelijk of kost het ontzettend veel moeite om veranderingen door te voeren.’ (DICTU staat voor Dienst ICT Uitvoering en naast het ontwikkelen van de app geven zij advies en doen zij voorstellen over de ontwikkeling, red.).

De broncode van de app is dus opnieuw opgebouwd?

Sergio: ‘Klopt. En daarnaast is de huidige app ook helemaal niet toegankelijk voor medewerkers met een (arbeids)beperking. DICTU heeft er met de update voor gezorgd dat de nieuwe SIA nu vrijwel volledig toegankelijk is voor mensen met een (visuele) beperking. Voorleessoftware is nu volledig compatibel.’

Mark: ‘Bij het gebruik van een app is het natuurlijk cruciaal (voor een visueel beperkte medewerker) dat alle functies te bedienen zijn met een schermlezer (bijvoorbeeld VoiceOver op de iPhone). Daarnaast is het erg prettig als knoppen goed gelabeld zijn in het Nederlands. Ik ben bij het testen betrokken geweest en kon al prima overweg met de app. Er waren slechts een paar verbeterpuntjes, bij het menu en bij de instellingen. Het was meer de spreekwoordelijke puntjes op de i zetten.’

Wat is er veranderd ten opzichte van de oude versie?

Sergio: ‘Naast de aanpassing om de app toegankelijker te maken hebben we ook meer organisaties en locaties toegevoegd. Dus als een bericht voor bijvoorbeeld alleen P-Direkt is bestemd, hoeven we niet alle ruim tienduizend BZK-medewerkers een bericht te sturen. Dit zorgde er in het verleden ook vaak voor dat we het bericht dan maar niet verstuurden via de Serviceinfo-app. Nu kunnen we P-Direkt in de app selecteren en het bericht alleen naar die selecte groep medewerkers sturen. Het aanbod van informatie is op die manier voor de gebruiker veel meer op maat. Je kunt de app straks zo instellen dat je bijvoorbeeld alleen meldingen voor P-Direkt ontvangt, mocht je dat willen. Naast deze nieuwe optie hebben we ook verbeterde filters, zodat je de berichten die je ontvangt nog meer voor jezelf op maat kunt maken.’

Wat komt er allemaal kijken bij het ontwikkelen (en testen) van de nieuwe SIA?

Gerbrant: ‘Om eerlijk te zijn kwam er dit keer meer bij kijken dan normaal. Wij, DICTU App Services, maken veel verschillende apps voor partijen binnen de Rijksoverheid. Een aantal van onze apps zijn vergelijkbaar met de Serviceinfo-app. Apps bedoeld om gebruikers te informeren over geplande zaken, maar ook over ad-hoc-zaken zoals een verstoring van een systeem. Dit zijn nu nog allemaal unieke en zelfstandige apps. Beheer en onderhoud moeten we voor elke app afzonderlijk uitvoeren. Om te zorgen dat we efficiënter én goedkoper zijn, is er nu een ‘Generieke Meldingen App’ ontwikkeld. Deze generieke app is zo ontwikkeld dat deze configureerbaar is, bijvoorbeeld in kleur en naamgeving. Hierdoor blijft de Serviceinfo-app een eigen app.

Om de Generieke Meldingen App te kunnen ontwikkelen, moesten we onderzoeken of we het configureerbaar maken en onderhouden van een meldingen-app ook waar konden maken. Hierdoor kwam er meer bij kijken dan bij een ‘normaal’ ontwikkeltraject.

Toen duidelijk was dat dit mogelijk was, is er door de ontwerpers een ontwerp gemaakt van een Generieke Meldingen App. Hierbij is er ook gebruikersonderzoek geweest om te kijken hoe de huidige apps gebruikt worden en of hier zaken verbeterd kunnen worden. Vanuit dit design zijn de ontwikkelaars en de architect aan het werk gegaan. Hierbij is steeds gekeken naar het configureerbaar houden van de app. Tijdens het ontwikkelen van de generieke app is uiteraard een tester aangehaakt om de kwaliteit te waarborgen. Deze tester kijkt voornamelijk naar functionaliteit en toegankelijkheid. Voor securitytesten worden onafhankelijke testers gevraagd. Veiligheid vinden wij een belangrijk onderdeel van het ontwikkelen van software, daarom worden de securitytesten aan het begin van het project door een architect Project Architectuur opgesteld.

Toen de ontwikkelwerkzaamheden klaar waren, zijn we de Serviceinfo-app gaan configureren en testen. Vervolgens hebben we een acceptatie-omgeving opgeleverd aan Sergio, zodat hij samen met zijn collega's ook een acceptatietest kon gaan uitvoeren. Uit deze tests zijn nog enkele zaken naar voren gekomen die zorgen voor een beter product. Zoals bij elk ontwikkeltraject zijn er soms aspecten die als complex worden ingeschat, maar uiteindelijk meevallen, en andersom. Ik kijk positief terug op het ontwikkeltraject en nog positiever naar de toekomst. Ik kijk uit naar de verdere samenwerking met Sergio om de Generieke Meldingen App, en dus de Serviceinfo-app, een nog betere app te maken.’

Sergio: ‘Wij hebben er samen met DICTU in ieder geval voor gezorgd dat de functionaliteiten, die nu in de huidige app zitten, terugkomen. Dat is belangrijk, want de Serviceinfo-app wordt – naast SSC-ICT – nog door zes andere organisaties gebruikt. Het idee om de app voor meerdere instanties in te zetten heeft DICTU helemaal zelf uitgewerkt. Qua ontwerp en design hebben ze ervoor gezorgd dat de verschillende apps generiek zijn gemaakt. Dat is qua (door)ontwikkeling ook makkelijker voor hen. Ze hoeven nu nog maar één app door te ontwikkelen in plaats van zes verschillende. Hier is regelmatig contact over geweest. Nu zit het project in de testfase. Hiervoor heeft DICTU een acceptatieomgeving en een testscript ontwikkeld, zodat wij makkelijk de bevindingen konden doorgeven. In deze acceptatieomgeving konden wij vrij ‘stoeien’ met de app.’

Hoe is dat verlopen?

Sergio: ’Goed, er zijn niet veel problemen geweest. Er zaten wel wat dingetjes in, dat heb je natuurlijk altijd wanneer een nieuw product ontwikkeld wordt. Daar is zo’n testomgeving ook voor, om erachter te komen wat wel werkt, en wat nog niet. Maar de nieuwe versie van de SIA presteerde eigenlijk vrijwel direct goed. Gelukkig wist DICTU de problemen die er waren elke keer snel op te lossen. We zijn nu de puntjes op de i aan het zetten en dan gaan we de livegang in werking zetten.'

Wanneer is de livegang?

Sergio: ‘De verwachting is april. De app komt dan gefaseerd beschikbaar per ministerie. Dit stemmen we af met de Servicedesk, zodat zij op de hoogte zijn van eventuele telefoontjes die eraan kunnen komen.’

Moet de klant een nieuwe versie downloaden, of wordt de huidige app geüpdatet?

Sergio: ‘Mocht je de huidige app al op je toestel hebben, dan kun je die updaten. Mocht je de app niet hebben, dan verschijnt de nieuwe versie op je toestel op het moment dat jouw ministerie aan de beurt is met de gefaseerde uitrol. Voor alle toestellen wordt de app gepusht. Het is daarbij nog wel echt belangrijk dat je jezelf registreert, anders krijg je alsnog geen updates en meldingen.’

Wat zijn de voordelen van het hebben van de app?

Sergio: ‘Een van de voordelen van de app is de snelheid waarmee je nieuws ontvangt als er een ICT-storing is voor jouw organisatie of apparaat. De Serviceinfo-app is het communicatiemiddel waar we storingen als eerst in publiceren. Als er onderhoud aan komt, dan lees je dat ook in de app, dit kondigen we van tevoren aan. En storingen melden we als eerste in de app!’

Beeld: Janêc van der Lans